Czy wiesz, że w Polsce z chorobą Parkinsona żyje około 90 tysięcy osób? To postępująca choroba neurozwyrodnieniowa, której głównymi objawami są spowolnienie psychoruchowe, sztywność mięśni, drżenie spoczynkowe i zaburzenia chodu.
Choroba Parkinsona – co warto wiedzieć?
11 kwietnia obchodzimy Światowy Dzień Choroby Parkinsona, upamiętniający urodziny Jamesa Parkinsona – brytyjskiego lekarza i naukowca, który w 1817 roku jako pierwszy opisał objawy tego schorzenia w pracy pt. „Essay on the Shaking Palsy”. To ważna data w kalendarzu neurologicznym, mająca na celu zwiększenie świadomości społecznej, edukację i wsparcie osób zmagających się z tą chorobą oraz ich bliskich.
🔬 Czym jest choroba Parkinsona?
Choroba Parkinsona to przewlekła, postępująca choroba neurodegeneracyjna, która polega na stopniowym zaniku komórek nerwowych w mózgu, zwłaszcza w strukturze zwanej istotą czarną (substantia nigra). Komórki te odpowiadają za produkcję dopaminy – neuroprzekaźnika niezbędnego do prawidłowego przebiegu procesów motorycznych.
Niedobór dopaminy powoduje zaburzenia w pracy układu ruchu, co przekłada się na charakterystyczne objawy choroby Parkinsona. Choroba rozwija się powoli, a jej pierwsze symptomy bywają subtelne i łatwe do przeoczenia.
⚠️ Objawy choroby Parkinsona
Objawy choroby Parkinsona dzielimy na ruchowe i pozaruchowe. Do najczęstszych objawów należą:
Objawy ruchowe:
- Drżenie spoczynkowe – rytmiczne drżenie kończyn, najczęściej zaczynające się od jednej ręki
- Bradykinezja – spowolnienie ruchów, utrudniające codzienne czynności
- Sztywność mięśniowa – wzmożone napięcie mięśni, ograniczające zakres ruchu
- Zaburzenia postawy i chodu – niestabilność, pochylona sylwetka, tzw. „szuranie nogami”
Objawy pozaruchowe (często mniej znane, ale bardzo obciążające pacjenta):
- Zaburzenia snu (np. bezsenność, zespół niespokojnych nóg)
- Trudności z mówieniem (hypofonia), połykaniem i mimiką twarzy (maskowata twarz)
- Depresja, lęk, zaburzenia emocjonalne
- Problemy poznawcze i pamięciowe
- Zaparcia, obniżone ciśnienie ortostatyczne, zaburzenia węchu
👥 Kogo dotyczy choroba Parkinsona?
Choroba Parkinsona występuje głównie u osób po 60. roku życia, ale może dotknąć także młodszych – nawet osób przed 40. rokiem życia (tzw. Parkinsonizm młodzieńczy). Z roku na rok liczba zachorowań rośnie, co wiąże się m.in. ze starzeniem się społeczeństwa.
Szacuje się, że w Polsce żyje około 90 tysięcy osób z chorobą Parkinsona, a na świecie ponad 10 milionów. Mimo powszechności, choroba ta wciąż bywa mylnie rozumiana i bagatelizowana.
🧪 Rozpoznanie i leczenie
Rozpoznanie choroby Parkinsona opiera się głównie na badaniu neurologicznym oraz analizie objawów klinicznych. Nie istnieje jednoznaczny test diagnostyczny – dlatego bardzo ważne są doświadczenie lekarza oraz szczegółowy wywiad z pacjentem.
Leczenie obejmuje:
- Farmakoterapię – najczęściej stosowanym lekiem jest lewodopa (prekursor dopaminy), a także inhibitory MAO-B, agoniści dopaminy
- Rehabilitację neurologiczną – indywidualnie dobrane ćwiczenia pomagają utrzymać sprawność i samodzielność
- Wsparcie psychologiczne i psychiatryczne – leczenie depresji, lęków, zaburzeń snu
- Zaawansowane terapie – jak np. głęboka stymulacja mózgu (DBS), czyli operacyjne wszczepienie elektrod do mózgu, które pomagają redukować objawy u wybranych pacjentów
💬 Rola wsparcia i zrozumienia
Choroba Parkinsona to nie tylko wyzwanie medyczne, ale też społeczne i psychologiczne. Pacjenci i ich rodziny często zmagają się z niezrozumieniem, izolacją i trudnościami w codziennym funkcjonowaniu.
Dlatego tak ważna jest świadomość społeczna, empatia i dostęp do kompleksowej opieki – neurologicznej, rehabilitacyjnej i psychologicznej.
🧡 Zakończenie – razem dla chorych na Parkinsona
Z okazji Światowego Dnia Choroby Parkinsona, zachęcamy do refleksji, rozmów i wsparcia osób zmagających się z tą chorobą. Każde dobre słowo, każdy gest zrozumienia – ma ogromne znaczenie.
Nie oceniaj – zrozum. Nie patrz – dostrzeż. Nie zapominaj – wspieraj.